Wiersze SERWIS MIŁOŚNIKÓW POEZJI GRUPA AUTORÓW BEJ

logowanie
Zaloguj
Nie pamiętasz hasła?
Szukaj

Suplement

do „Pocztu Królów Polskich” Jana Matejki


Dziś czterowiersze o monarchach noszących tytuł króla polskiego nie ujętych w „Poczcie Królów Polskich” Jana Matejki. Zachowałem porządek chronologiczny. Ale podzieliłem ich na dwie klasy: tych, którzy rzeczywiście władali przynajmniej częścią ziem polskich i tych, u których tytuł nie łączył się z realną władzą. Imiona tych pierwszych pisałem WERSALIKIEM; tych drugich normalnie, podrzędnie.


WRATYSŁAW II (1085-1092)

W 1085 r. otrzymał dożywotni (nie dziedziczny) tytuł króla czeskiego i polskiego. Koronowany w Pradze 15 VI. Należała do niego Małopolska z Krakowem. Był też seniorem Śląska (rządził tam Władysław Herman, jako jego lennik).

O królu Wratysławie
Nie pamięta nikt prawie.
Słyszano coś o nim w Krakowie,
Ale już nie w Warszawie.


WACŁAW III (VI 1305 – VIII 1306)

Syn Wacława II objął rządy po śmierci ojca. Wzbudził niechęć wśród Polaków, gdy wyszło na jaw, że zamierzał oddać Krzyżakom Pomorze Gdańskie w zamian za przyłączenie do Czech Miśni. Kiedy jechał do Polski spacyfikować złe dla niego nastroje społeczne, został zamordowany w Ołomuńcu. Nie wiadomo na czyje zlecenie działał morderca. Wśród podejrzanych wymienia się Albrechta Habsburga, Władysława Łokietka oraz odsuniętych przez Wacława od władzy możnowładców czeskich.

Chciał zrzec się Gdańska – wyszło to na jaw
I Polska wtedy się zbuntowała.
Ruszył naprawić to do Krakowa,
Lecz jakiś zbir go zasztyletował.


Kolejni dwaj królowie de facto w Polsce nie panowali. Nie mieli na to czasu z powodu niespokojnej sytuacji w – ważniejszych dla nich – Czechach.


Henryk Karyncki (1306 i 1307-1310)

Zamordowanie Wacława III było końcem dynastii Przemyślidów. Przy życiu pozostała tylko Anna Przemyślidka, więc jej mąż Henryk Karyncki uznał się spadkobiercą koron czeskiej i polskiej. Musiał jednak ustąpić Rudolfowi III Habsburgowi. Nie na długo jednak. W 1307 roku po śmierci Rudolfa powrócił na tron. Początkowo przyjęty entuzjastycznie szybko zraził poddanych nadmiernym fiskalizmem. Doprowadziło to do wojny domowej w Czechach i detronizacji Henryka na rzecz Jana Luksemburskiego. Kiedy opuszczał Pragę zabrał ze sobą do Tyrolu obie korony – polską i czeską – i nigdy ich nie zwrócił.

Mnożył podatki nad miarę
Stracił korony za karę.
Choć cesarzowi się poddał,
To jednak koron nie oddał.


Rudolf III Habsburg (1306-1307)

Wyparł Henryka Karynckiego z Pragi i jako mąż Ryksy Elżbiety – wdowy po Wacławie II – koronował się. W 1307 r. zmarł na dezynterię, dzięki czemu Henryk wrócił na tron.

Dla tronu wziął sobie na głowę
Wdowę,
A gdy już zdobył ten tron
– Zgon.


JAN LUKSEMBURSKI (1310-1335)

Jan Luksemburski dziedziczył tytuł króla Polski, jednak swoje pretensje ograniczał do Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego. Dlatego uznał, że koronacja Władysława Łokietka nie narusza jego praw. Jako król polski nadał Krzyżakom Pomorze Gdańskie. Podporządkował też sobie (odebrał hołd lenny) Mazowsze i Śląsk. W 1335 r. Kazimierz Wielki odkupił od Jana jego prawa do tronu polskiego za 20 tys. kop groszy praskich (ponad 4,2 t czystego srebra).

Jan Luksemburski nie chciał pozować Matejce,
Choć się inni królowie tłoczyli w kolejce.
Rzekł Matejko – Wy wasza wysokość się boczcie,
Ale bez pozowania nie będzie was w poczcie.


Maksymilian II Habsburg (1575-1576)

Bezkrólewie po ucieczce Henryka Walezego zakończyło się podwójną elekcją. Senat wybrał Maksymiliana II Habsburga, a Sejm Annę Jagiellonkę (czyli de facto jej męża Stefana Batorego). Dwukrólewie stało się początkiem wojny domowej, która zakończyła się rok po śmierci Maksymiliana w grudniu 1577 r. porozumieniem Stefana Batorego z Gdańskiem. Sukces Batorego wynikał w dużej mierze z opieszałości Maksymiliana, który zaprzysiągł pacta conventa dopiero w 5 miesięcy po ogłoszeniu go królem. W tym czasie Batory zdążył już opanować prawie całą Polskę.

Nie było „że boli”,
Za błędy zapłacił:
Śpieszył się powoli
I Polskę utracił.


Maksymilian III Habsburg (1587-1589-1598)

I znowu podwójna elekcja. W 1587 r. na króla wybrano Zygmunta III Wazę i Maksymiliana III Habsburga. Maksymilian natychmiast po elekcji przyjechał pod Kraków. Planował triumfalny wjazd do stolicy. Nie dopuścił do tego hetman wielki koronny Jan Zamoyski, który zastąpił Habsburgowi drogę. I znowu dwukrólewie stało się początkiem wojny domowej. Jej końcem była bitwa pod Byczyną, w której Jan Zamoyski wziął Maksymiliana do niewoli. Habsburg odzyskał wolność w 1589 r. w zamian za zrzeczenie się tytułu króla. Mimo, że się zrzekł – używał tego tytułu do 1598 r.

Po 12 latach – w historii to chwila –
Znów jest dwukrólewie i znów Maksymilian.
Konflikt wygra Waza. Niedobry to czas,
Bo na kraj się Potop wyleje z tych Waz.


Franciszek Ludwik Burbon (1697)

27 VI 1697 r. został wybrany królem Polski. Ale Austrii, Rosji i Brandenburgii bardziej podobał się przegrany kandydat Fryderyk August Wettin (August II Sas). Kiedy Franciszek Ludwik we wrześniu przyjechał do Polski, prawie cały kraj był już w rękach Augusta. Franciszkowi podporządkowała się część Prus Królewskich, ale 9 XI atak wojsk wiernych Augustowi zmusił go do opuszczenia Polski.

6 tygodni „panował”,
Wyparły go wojska wraże.
Matejko ze swego Krakowa
Go nawet nie zauważył.


KRÓLOWIE KONGRESOWI (1815-1832)

3 V 1815 r. Kongres Wiedeński utworzył Królestwo Polskie. Było to Księstwo Warszawskie okrojone o zachodnią część Wielkopolski i Kujaw (z których powstało Wielkie Księstwo Poznańskie) oraz o Ziemię Chełmińską przyłączoną do Prus. Królem Polski był car rosyjski. Praktycznie mieliśmy 2 królów-carów: Aleksandra (1815-1825) i Mikołaja (1825-1831-1832). Podwójna data kresu panowania Mikołaja (jako króla) odzwierciedla dwa fakty: W 1831 r. Sejm zdetronizował Mikołaja. W 1832 r., po upadku Powstania Listopadowego car zniósł konstytucję, co większość historyków uznaje za likwidację Królestwa.
Teoretycznie jednak (choć Królestwo już nie istniało) carowie do 1917 r. nosili tytuł królów polskich.

Jeszcze było dwóch królów. Obmierzli są obaj.
Pierwszy z nich Polskę „wskrzesił”, drugi zlikwidował.
Jednak owo „wskrzeszenie” nie wiedzieć dlaczego
To był po prostu rozbiór Księstwa Warszawskiego.

autor

jastrz

Dodano: 2020-08-29 00:24:40
Ten wiersz przeczytano 1468 razy
Oddanych głosów: 22
Rodzaj Monolog Klimat Obojętny Tematyka Ojczyzna
Aby zagłosować zaloguj się w serwisie
zaloguj się aby dodać komentarz »

Komentarze (20)

AMOR1988 AMOR1988

Masz ode mnie naprawdę wielkie ukłony rzucałem wolno i
ze skupieniem uwielbiam historię więc te daty były
takim dla mnie miodem na serce ta cała opowieść
wspaniała.

graynano graynano

Świetna w poezji lekcja historii. Pozdrawiam

ANDO ANDO

Przebogata lekcja historii w tym utworze.
Masz świetne pomysły na wiersze i lekkie pióro !

Berenika57 Berenika57

Brawo za pomysł, Michale!
Takie "wykłady" z historii zainteresowałyby zapewne
wielu uczniów :))
Pozdrawiam :) B.G.

promienSlonca promienSlonca

Dziękuję za miłe przypomnienie historii.
Przeczytałam z zainteresowaniem i przyjemnością.
Pozdrawiam Michale.;)

Turkusowa Anna Turkusowa Anna

Choć nigdy nie przepadałam za historią to te teksty z
czterowierszami przeczytałam z wielkim
zainteresowaniem i przyjemnością. Gratuluję :)

wolnyduch wolnyduch

Przeczytałam z podziwem, dziękuję za duża dawkę
wiedzy, też mam tak jak krzemanka, wolałam inne
przedmioty np. biologię, zresztą zdawałam ją na
maturze, a z historii to lubiłam starożytność i
średniowiecze.
Pozdrawiam serdecznie, życząc miłej soboty :)

krzemanka krzemanka

Ze wstydem przyznaję, że nie przepadałam za historią.
Może gdyby lekcje okraszone były takimi wierszykami,
minimum wiedzy pozostałoby w mojej głowie.
Miłej soboty:)

Zosiak Zosiak

Jest co czytać. Z przyjemnością.

bronislawa.piasecka bronislawa.piasecka

Piękny kawał historii nam darowałeś i dla młodych
i dla starszych. Przyda się. Pozdrawiam.

jastrz jastrz

Dziękuję za odwiedziny.
zielonaDana - z trzech królów, których wymieniłaś o
Wacławie III uczono w szkole (kiedy ja się uczyłem).
Jeśli chodzi o pozostałych - to nie wiem. Dużo
czytałem, a poza tym zbieram monety, więc widywałem na
aukcjach monety różnych "dziwnych" władców. Jednak
pisząc ten tekst kontrolowałem się, żeby nie palnąć
jakiegoś głupstwa. Wszystkich wymienionych przeze mnie
królów znajdziesz np. w Wikipedii.

Wratysław II:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wratys%C5%82aw_II

https://wielkahistoria.pl/wratyslaw-ii-krol-polski-o-k
torym-nigdy-nie-slyszales/

Wacław III:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_III

Henryk Karyncki:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Karyncki

zielonaDana zielonaDana

Solidna lekcja historii przed rozpoczęciem roku
szkolnego. Najbardziej zaintrygowali mnie Wratysław,
Wacław III i Henryk Karyncki. Nie pamiętam, żebym
kiedyś się o nich uczyła. Moje dzieci chyba też nie.
Mogę spytać o źródło? :)

Marek Żak Marek Żak

Fajne połączenie historii i poezji. Pozdrawiam

Mily Mily

Fajne by to było do szkoły :)
Pozdrawiam :)

Dodaj swój wiersz

Ostatnie komentarze

Wiersze znanych

Adam Mickiewicz Franciszek Karpiński
Juliusz Słowacki Wisława Szymborska
Leopold Staff Konstanty Ildefons Gałczyński
Adam Asnyk Krzysztof Kamil Baczyński
Halina Poświatowska Jan Lechoń
Tadeusz Borowski Jan Brzechwa
Czesław Miłosz Kazimierz Przerwa-Tetmajer

więcej »

Autorzy na topie

kazap

anna

AMOR1988

Ola

aTOMash

Bella Jagódka


więcej »