Mała encyklopedia... 10

Rozrywki umysłowe

Typowa „poezja użytkowa”. Wśród rozrywek umysłowych najpopularniejsze to zagadki i szarady, ale można też odgadywać homonimy, palindromy, dekapitki (oczywiście tam w miejsce odgadywanych słów stawiamy kropki). Zagadki i szarady też mają wiele odmian. W zagadce klasycznej trzeba po prostu zgadnąć rozwiązanie. Ale są też uzupełnianki. W nich rozwiązanie jest ostatnim wyrazem wiersza (zastąpionym kropkami) na pozycji rymowanej. Z kolei odmianą szarady jest np. ariada. Jest to wiersz, w którym nie pojawiają się żadne „PIERWSZE-TRZECIE”, ale na marginesie przy każdym wersie zaznaczono numery sylab rozwiązania, które w tym wersie można znaleźć. Rozrywek umysłowych jest tyle rodzajów, że ich samych starczyłoby na oddzielną „encyklopedię”, a zatem poniżej tylko dwa przykłady z najpopularniejszych gatunków.

Zagadka

Mam aż dwa dziwne meble w stołowym pokoju:
Jeden stoi, choć wisi, drugi chodzi, choć stoi.
(zegary)


Szarada
(rozwiązanie – CAŁOŚĆ – podzielono na sylaby, które ponumerowano. Z tych sylab ułożono inne słowa, które zaszyfrowano liczebnikami odpowiadającymi numerom sylab.)

Jak CZTERY-TRZECIA: CAŁOŚĆ w pustyni.
TRZY-DWA robactwu, gdy piaskiem płynie!
Wstrętne owady. I cóż mam z tego,
Żem rozgniótł JEDEN-DWA-RAZ-CZWARTEGO?
Słońce w zenicie. Zwrotnik DWA-PIERWSZY...
Wiesz o czym mówi ten głupi wierszyk?
(karawana)


Bajki

Krótkie alegoryczne wiersze przeważnie o zwierzętach, choć bohaterami bajek mogą być też ludzie, przedmioty i zjawiska. Jeśli ludzie – to zazwyczaj uosobienia jakichś przeciwnych cech: stary i młody, mądry i głupi, bogaty i biedny...

W zoo oliwskim jelenie kiedyś z małp się śmiały,
Że naśladują innych w kółko, przez dzień cały.
- Żyjcie wreszcie swym życiem, cóż się złego stanie,
Gdy na chwile przerwiecie swoje małpowanie?
Małpy na to: - Nie śmiejcie się głupio jelenie,
Każde zwierzę zdobywać musi doświadczenie.
Na cudzych błędach uczyć się jest znacznie taniej,
Warto podpatrzyć innych. Stąd to małpowanie.


- I na co mi jest mądrość – zapytał raz głupi –
Gdy mogę wiedzę innych za pieniądze kupić?
- Choć pieniądz wiele może, mądrość też się przyda –
Odrzekł mądry – byś wiedział na co warto wydać.


Emigranty

Emigrant to szczególny rodzaj lipogramu: utwór, w którym nie występują „polskie litery”: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ż, ź. Dzięki temu można go napisać na maszynie / komputerze bez polskich czcionek.

Emigrant w Panamie:
Wzruszonym wspomnieniem
Mu serce do Polski ulata.
Widzi w morskiej pianie
Te mgliste jesienie
I widzi szczeniackie swe lata.

Szum morza znajomy
Szloch w sercu ucisza.
Niech fala gryzie brzeg srogo!
I siada wzruszony,
Do Polski list pisze
Serdeczny... Lecz nie ma do kogo.

autor

jastrz

Napisany: 2020-09-02 Dodano: 2020-09-03 04:10:56

Ten wiersz przeczytano 713 razy

Oddanych głosów: 16

Rodzaj Rymowany Klimat Obojętny Tematyka Sztuka

Aby zagłosować zaloguj się w serwisie