Wygnańcy (odc. 8)

(fragment opowiadania napisany 13-zgłoskowcem)

Była to ostatnia niedziela przed Wigilią.
Na dworze było mroźno, lecz śnieg już nie padał.
Rysiek zjeżdżał z kolegami z tej naszej górki,
po ośnieżonym polu wprost na białą łąkę,
na sankach i na deskach, ciut podobnych do nart.
Ja z Kaziem jeździliśmy po stawie na łyżwach.
Wiatr wydmuchał śnieg i odsłonił taflę lodu,
co dało nam dwie godziny miłej zabawy.
Gdy już zbliżała się noc, zebraliśmy wszystko,
swoje łyżwy, sanki, deski, i wróciliśmy.
Na podwórzu nikogo nie było, choć Hektor
wył i szczekał swym basem, jakby rozdrażniony.
-Cicho, Hektor, przestuń wyć – rozkazał mu Kaziu.
Lecz pies kręcił się po szopie, nie kryjąc złości.
Weszliśmy do kuchni. Mocny i żywy płomień
na wierzchu paleniska trochę kurzył dymem,
ale dawał też potrzebne poczucie ciepła.
Przez otwarte drzwi dochodziła nikła strużka
bladego światła palącego się w pokoju,
słychać było także jakieś stłumione głosy.
-Kto tam je w kuchni? – dobiegło do nas pytanie.
-To my, Mamo, Kaziu i ja – odpowiedziałam.
-A gdzie je Rysiek?
-Zaroz tu przyńdzie – rzekł Kaziu.
-Chodźta tu, dziecioki – usłyszałam głos taty.
Weszliśmy do izby, gdzie w słabym świetle lampy
karbidówki zobaczyliśmy kilka osób
siedzących na ławach, przy zastawionym stole.
Z razu nie poznałam, kto tam siedział, lecz wkrótce
mama Reginy wstała i podeszła do mnie,
aby się przywitać. Ucałowałyśmy się,
a za chwilę uściskałam się również z teściem
Józefa oraz jego szwagrem, też Józkiem.
-Przyjechali my do Turzyńca już na Świnta,
co ty na to, Marychna? – zaśmiał się Wasiuta.
-Cieszę się, Regina też bardzo się ucieszy –
odparłam trochę stropiona i zaskoczona.
Kaziu też się przywitał po kolei z gośćmi.
-Gość w dom, Bóg w dom – jak mówium tutej u nos na wsi!
-Łoj, dzińki wum za dobre słowa i pociechę –
rzekła pani Wasiutowa – ale my tutej z musu zjechali
niżeli z jakigoś zamirzunego planu.
Mów, Józek, tyś młody i zawsze dobrze godosz!

-Powim, jak było. Przyjechali wczorej do wsi
żandarmy, każdyn mioł taki zmyślny karabin
na przedzie. Przyszli tag do nos i do sumsiodów,
nie całkim nad ranym, jino koło dziwiunty.
Sidzielim przy stole, zaczyli walić do drzwi.
-Łotwórz drzwi! Schnell! Łotwirać! – jakby się paliło.
Młody Józek przełknął placek i ciągnął dalej.
-Psy na podwyrzu szczykały, krowy ryczały.
Ociec zgasił karbidówke, a te znów wrzyszczum:
„Schnell, Schnell! Drzwi łotwirać!” – i już my wszystkie wstoli.
„Kto tam tak wali? Kto tam wali, jak tyn głupi?”
- zapytoł ociec, a tu za drzwiami ktoś strzelił,
widać pod samymi drzwiami, bo huk był straśny.
Ociec uchylił ciut drzwi na łańcuchu, zali
to dość, że tamte je wywaliły i wlzały.
Trzych żandarmów stanyło po bokach, z karabinym,
a potym wloz jakiś tam lojtnant czy kapitan
i zawołoł po polsku: „Zamknuńć psy! Ale już!”
Stary Wasiuta też przełknął kieliszek i rzekł:
-Józek, trocha szybci godej, bo trza iść gdzie spać!
Powidz jino, co zrobili z chłopokami u tych
naszych sumsiodów, Grudniów, jak ich popyńdzili.

Weszła Regina z mężem, moim bratem Józkiem,
trzymając ręce na swoim wydatnym brzuchu.
Tak się bałam ostatnio o nią i to dziecko
w jej łonie, ale ona dobrze to znosiła.
Mówiła, że nic złego się nie dzieje, że nic
ją nie boli i że czuje się całkiem dobrze.
Od powrotu męża bardzo się odmieniła,
stała się spokojna, często się uśmiechała.
-Z Jankiem Grudniów chodziłam do szkoły w Samszycach,
a Zuzia była razem z Pawłem w jednej klasie.
-A co z nimi się stało? – spytałam, przestraszona.
-Łuni przyszły do nos i do sumsiodów, czyli
do Grudniów i do Janickich. Wszystkim num dali
trzydzieścio minut. Spakowoć sie i wynocha.
To wziuńć jino, co w dwóch walizkach i w tobołku
każdyn może zabrać i paszoł won z chałupy.
Wszystko bydło, kunie, gyńsi, łowce, majuntek
mosz zostawić, bo Nimiec mo to dostać z Rajchu.
Matka pozbirała jedzynie, jakie było
pod rynkum. Zabralim troche szmat, jakieś gacie,
troche pinindzy i pirściunki, dokumynty,
co kto móg wziuńć. Czterdzieści morgów dobry zimi,
chałupe, stodołe, stajnie, maszyny, bydło
- wszystko cholery weznum, co skundś tu przyjadum.
Nic tu ni mosz do godania, tylko stund spieprzoj,
póki jeszczy żyjesz i możesz jeszczy chodzić.
Takie ci nowe, złodziejskie prawo przynieśli.
Nasz Władek gdzieś w Bydgoszczy wsiunk, nikt go nie widzioł.
Zuzia z Frankim byli w stajni, jakoś uciekli,
ale Piotrka i Jasię zabrali ze sobą.
Tyż nie wiadomo gdzie, to ojciec poszed wczorej,
jeszcze przed wieczorym, o nich pytać w komyndzie.
Powiedzieli, że zabrali ich na roboty
do Rajchu. „Czekać”, mówium, „może kiejś przyjadum”.
I śmioli sie z taty, i rechotali wszystkie.

Józek przerwał, znów nie wiedziałam co powiedzieć.
-A jak było z tymi synami Grudniów – pytam.
-Podobnie było u Grudniów i tyż u innych.
Tyle, że w kuńcu Janek z Pawłym zaczli szurać,
że łuni stund nie pójdum, bo to ich je zimia.
Zaczyli pytać, jakim prawym i dloczego.
Na to jedyn Szwab walnuł Janka w gymbe kolbum
łod karabinu, a wtedy Paweł rzucił się
na nigo z siekirum, coby brata chcioł brunić.
Tłukły go na mieńscu jino pińściamy, potym
zaciungły za stodołe i tam zastrzeliły.
-A co z Jankiem? – spytałam, trzęsąc się ze strachu.
-Zabrali go gdzieś – odpowiedziała Regina –
nikt nie wie gdzie, i czy jeszcze kiedyś tu wróci.
Pewnie tyż go zabiorum gdzieś tam na roboty.
-Było tak, było - cicho potwierdził Wasiuta. (*)

-Wy tam wrócita, jeszcze wrócita, zoboczysz –rzekł nasz Józek.
-Łodbierzeta z powrotym wszystko,
co wum wczorej zabrali, złodzieje, mordercy!
- krzyknęła Regina i zacisnęła pięści.

(*) Przypis - proszę przeczytać pierwszy (mój) komentarz pod tym utworem.

autor

Janusz Krzysztof

Napisany: 2016-10-05 Dodano: 2016-10-05 14:50:27

Ten wiersz przeczytano 1111 razy

Oddanych głosów: 7

Rodzaj Nieregularny Klimat Dramatyczny Tematyka Świat

Aby zagłosować zaloguj się w serwisie