Mała encyklopedia... 9

Mała encyklopedia drobnych form poetyckich

Panta

Pantum (pantun) pochodzi z poezji malajskiej. Wiersz jest zbudowany ze zwrotek czterowersowych, w których każda 2 i 4 linijka jednej strofy powtarza się jako linijka 1 i 3 następnej. Zakończyć można po prostu urywając wiersz po kolejnej zwrotce (pantum otwarte), albo przez powrót do linijek 1 i 3 z pierwszej strofy i umieszczenie ich jako 2 i 4 (lub 4 i 2) w ostatniej (pantum zamknięte). To forma bardzo wygodna dla leniwych poetów. Poniższy wierszyk ma 20 wersów. Ale ja napisałem tylko 12. Cała reszta wynika z powtórzeń.

Był deszcz. Między blokami widać fragment tęczy.
Jest wreszcie czym oddychać, ale na jak długo?
Dziś już lato nie cieszy, a po prostu męczy.
Osłabiony upałem tęsknisz za szarugą.

Jest wreszcie czym oddychać, ale na jak długo?
Gdy rtęć się w termometrze pnie do końca skali,
Osłabiony upałem tęsknisz za szarugą.
A tu? Ledwo deszcz skończył, a już słońce pali.

Gdy rtęć się w termometrze pnie do końca skali,
Marzysz o cieniu, chłodzie – chociażby w ulewie,
A tu? Ledwo deszcz skończył, a już słońce pali.
Gdzie uciec przed tym żarem ty nie wiesz, nikt nie wie...

Marzysz o cieniu, chłodzie – chociażby w ulewie,
Kiedy powietrze gęste, gorące, jak zupa,
Gdzie uciec przed tym żarem ty nie wiesz, nikt nie wie...
Od rozpalonych słońcem domów bucha upał.

Kiedy powietrze gęste, gorące, jak zupa,
Klima, napoje, lody nie poradzą na to.
Od rozpalonych słońcem domów bucha upał.
LATO!




Villanelle

...są wytworem średniowiecznej poezji włoskiej (villano – wł. wieśniak), który następnie rozpowszechnił się we Francji, a z niej rozszedł się na całą Europę. Jednak najciekawsze villanelle powstały w języku angielskim. Ten 19-wersowy wiersz podzielony jest na 6 strof – wszystkie są tercynami, jedynie ostatnia ma 4 wersy.
Villanelle mają tylko 2 rymy, ale w pierwszym z nich 2 wersy (A1 i A2) powtarzają się po 4 razy (rymy b za każdym razem są różne). Schemat wersyfikacyjny villanelli wygląda następująco:
A1 b A2; a b A1, a b A2; a b A1; a b A2; a b A1 A2.

Dziś nic nie ruszy mnie, ani nie wzruszy:
Przymioty ducha, ani wdzięczne ciało,
Bowiem kochanie luksusem dla duszy.

Dawniej wpadałem aż po same uszy
I rozpaczałem, gdy szczęście mijało.
Dziś nic nie ruszy mnie, ani nie wzruszy.

Rozum mój (jakby miał z czego) się puszy,
A serce całkiem liczyć się przestało,
Bowiem kochanie luksusem dla duszy.

Najlepiej zaszyć się gdzieś w leśnej głuszy,
By nic uczucia nie przypominało.
Dziś nic nie ruszy mnie, ani nie wzruszy.

Strzałę Amora – z łuku, czy też kuszy –
Wyrwę. Odeślę Amorowi śmiało,
Bowiem kochanie luksusem dla duszy.

Nie chcę już więcej przechodzić katuszy,
Które dziś trapią ludzkość niemal całą.
Dziś nic nie ruszy mnie, ani nie wzruszy,
Bowiem kochanie luksusem dla duszy.




Raki

Dwa wiersze w jednym. Wiersz, który można odczytać na dwa sposoby. Czytany normalnie (od lewej do prawej) zawiera wymuszony komplement. Natomiast prawdziwą treść (zazwyczaj sprzeczną z treścią komplementu) ujawnia czytany od strony prawej do lewej, albo – jak w tym wypadku – od dołu do góry i od prawej do lewej. (Ponieważ interpunkcja jest różna przy czytaniu od przodu i od tyłu – ja pisząc raki rezygnuję w ogóle ze znaków interpunkcyjnych.)
Pisanie raków zabiera sporo czasu, więc bardzo króciutki pean na cześć ministra Ziobry. Tylko po to, by pokazać o co chodzi:

Proste reguły nie chaos wprowadza
Postęp jest ważny nie ważna jest władza
Czyste układy nie grę ma na względzie
Minister marzeń nie tępe narzędzie
Dobro ogółu nie interes własny
Ziobro to mędrzec nie partyjniak ciasny

(Czytając od dołu i od tyłu otrzymujemy bliższy prawdzie wierszyk:

Ciasny partyjniak nie mędrzec to Ziobro
Własny interes nie ogółu dobro
Narzędzie tępe nie marzeń minister
Na względzie ma grę nie układy czyste
Władza jest ważna nie ważny jest postęp
Wprowadza chaos nie reguły proste)

autor

jastrz

Napisany: 2020-08-23 Dodano: 2020-08-24 00:00:20

Ten wiersz przeczytano 1190 razy

Oddanych głosów: 19

Rodzaj Rymowany Klimat Obojętny Tematyka Sztuka

Aby zagłosować zaloguj się w serwisie